Waarom is het salafisme het kharidjisme van deze tijd?
Aller eerst laten we stil staan bij de term ‘kharijisme’. De aanhangers worden ‘khawaridj’ genoemd. Het betekent letterlijk: ‘zij die uit de gemeenschap zijn getreden’, maar het betekent ook ‘rebeleren’. Ze hebben deze naam gekregen omdat het om een groep moslims ging die afstand namen van Ali Ibn Abi Talib (neef van de profeet). Het verhaal in het kort: Ali was in oorlog met Mu’awiya. Om verdere bloedvergiet te voorkomen, accepteerde Ali een arbitrage om te komen tot een overeenkomst. Alleen een grote groep moslims onder het gezag van Ali, waren het daar niet mee eens. Ze zeiden tegen hem: ‘God’s wet, staat boven en dus moet je niet arbitreren met Mu’awiya.’. Ali wees hun wens af en hiervandaan kwam zijn bekende gezegde over hen: “Ze spreken een woord van waarheid, maar ze willen dwaling ermee bereiken’. Deze groep mensen kwamen dus in opstand tegen Ali en hebben hem van ‘ongeloof’ beschuldigd. Sindsdien werden ze ‘Khawaridj’ genoemd.
Een paar eigenschappen van de Khawaridj:
– Ze gebruiken altijd de islam als argument en voornamelijk de Koran omdat ze bekend stonden als Koranrecitators.
– Ze verwijten moslims het meest en doen met gemak takfier op ze.
– Ze staan bekend om hun fanatisme voor hun ideeën.
– Ze wijken altijd af van de mainstream moslims en daarom zijn ze opstandig.
– Ze richten zich veelal op het slechte al is het goede in overvloed. Stel dat je iets zou doen wat voor 99 % goed is en het slechte ervan is slechts 1 %, dan zullen de Khawaridj de 1 % vergroten. Wie dan de details van een onderwerp niet kent en hoort wat de Khawaridj aan het vertellen zijn, dan zal hij makkelijk in hun valkuil trappen.
– Khawaridj zijn verder de ‘maar’ types. Dat wil zeggen dat ze in hun commentaar altijd een ‘maar’ plaatsen om je tegen te werken.
En nu een heel belangrijk onderdeel die ik even wil uiteenzetten:
Het ‘Kharijisme’ is een veel voorkomende verschijnsel in alle naties en samenlevingen. Het is op de eerste plaats een type gedrag en eigenschap van een bepaalde soort mensen. Het is daarom een ‘psychisch probleem’. Dat leg ik zo uit. Maar eerst dit: Diegene die als eerste last had van het gedrag van een ‘kharidjiet’ was onze profeet. Terwijl hij op een dag goud aan het verdelen was onder de moslims, kwam een man genaamd ‘Dhul Khowaysira Al-Tamimi’ op hem af en zei: ‘Vrees God! Want je bent niet eerlijk in het verdelen!’. Dhul Khowaysira beschuldigde de profeet dat hij niet eerlijk de goud verdeelde, waarop de profeet op hem reageerde met: ‘Jij bent diegene die God moet vrezen. Als ik niet rechtvaardig ben, wie is dat anders wel?’. Omar was zo boos en uit emotie vroeg hij de profeet hem toestemming te geven het hoofd af te hakken van Dhul Khowaysira. Maar de profeet liet hem gaan en zei dat er type mensen als Dhul Khowaysira zullen ontstaan die in de naam van de islam onrust binnen de islamitische gemeenschap zullen creëren en veel bloed zullen vergieten.
Zoals ik daarnet zei: het is een psychisch probleem. Ik heb dit verhaal over de profeet verteld om daarbij even stil te staan. We gaan even stil staan bij het gedrag van Dhul Khowaysira. De hamvraag die je moet stellen is: Hoe komt het dat hij de profeet van iets beschuldigde terwijl hij weet dat het hier om de God’s boodschapper gaat waar niemand van zijn metgezellen over zijn betrouwbaarheid twijfelde, maar hij wel? Waar kwam de drang bij Dhul Khowaysira vandaan om de profeet te beschuldigen van iets? Om dit te verklaren dienen we stil te staan bij soortgelijk gedrag die bij veel mensen voorkomt.
Het is op de eerste plaats een afwijkend karakter. Dit heeft dus puur te maken een psychische toestand. Je kent wel: de ‘maar’ types. Mensen die altijd het negatieve in iets zien, in plaats van het positieve. Ze kijken niet verder dan hun neus lang is en staan bekend om hun vals dilemma beoordelingsvermogen. Het is zwart of wit. Je hebt van die type mensen die het liefst de oppositie willen spelen en nooit mee willen werken aan het welzijn van de gemeenschap. Het ligt gewoonweg niet in hun aard om positief te zijn en daarom zitten ze liever op de preekstoel om te veroordelen en te dwarsliggen. Dit heeft te maken met een grote behoefte aan aandacht van hun kant. Ze doen zich als de meest wijze mensen. Ze denken ook dat ze slimmer zijn dan anderen. Narcisme ligt bij ze op de loer en vinden zichzelf geweldig en beter dan iedereen. In het geval van de Khawaridj, denken ze dat ze echt God het meest dienen en ook dat ze de waarheid in pacht hebben. Vanwege deze narcistische en superieure houding (wij volgen het ware pad en de rest niet), denken ze daarom ook dat ze takfier kunnen doen. Want zij weten het beter. De Khawaridj uit de tijd van Ali Ibn Abi Talib, hebben takfier op hem gedaan in de naam van de Koran. Hetzelfde gedrag als die van Dhul Khowaysira toen hij de profeet beschuldigde van het onrechtvaardig verdelen van het goud. Daarom is het een psychische afwijking.
Wanneer mensen een grote drang hebben om aandacht op zichzelf te vestigen dan willen ze altijd hun hoofd voorop steken en dingen zeggen die afwijken van de rest. Het is in feite een grote behoefte om gehoord te worden en om zich speciaal te voelen. Het heeft ook te maken met een angst. Ze zijn negatief ingesteld omdat ze erg bang zijn dat iets altijd negatief zal uitpakken en daarom zijn ze als de kippen bij om het negatieve uit iets te halen en daar commentaar over te geven. Het geeft ze een kick als ze dankzij hun mening hen lukt mensen tegen te houden iets te doen. Want het vergroot de narcistische waan dat ze er toedoen in de maatschappij. Daarom kijken ze niet met een realistisch oog naar een onderwerp. Zelfs als het om de profeet gaat, zullen ze de islam gebruiken om twijfels over hem te zaaien. Dit is ook waarom de kharidjieten bekend staan om hun takfier-gedrag. Mensen beschuldigen van iets. Ze pikken de kleine dingen of halen iets uit de context om te suggereren dat ze gelijk hebben, maar ze verbergen het hele verhaal. Het gevaar van het gedrag van de kharidjieten is dat ze makkelijk de oppervlakkige moslims uit de samenleving naar zich toe kunnen trekken. Jongeren met narcistisch gedrag, die naar aandacht snakken en die het gevoel hebben dat ze niet bijzonder zijn, zullen zich snel thuis voelen bij de kharidjieten en dus ook kharidjieten zullen worden.
Als je naar alles wat ik hierboven zei stil staat en ook de geschiedenis van het salafisme bestudeerd, dan zal je niet kunnen ontkennen dat het salafisme is het kharijisme van deze tijd. Je kan maar een beperkte aantal redenen hebben om het daar niet mee eens te zijn. Of je weet weinig van het onderwerp ‘salafisme’ of je bent zelf een salafist. Een kharidjiet zal zich nooit als een kharidjiet voelen. Net zoals een dictator zichzelf nooit een dictator zal vinden of een geïndoctrineerd persoon niet bij zichzelf in de gaten heeft dat hij geïndoctrineerd is.
Laten we beginnen met de stichter van het salafisme Mohammed Ibn Abdul Wahhab. De feiten die er zijn is dat hij afweek van de mainstream islam en dat is het soennisme. In Najd en Hijaaz (huidige Saoedi-Arabië) waren de moslims allemaal volgers van de soennitische school ‘Ash’arisme’. Wereldwijd vormen de Ash’arieten naast de Maturidieten de meerderheid van de islamitische wereld en daarom zijn het ook de officiële vertegenwoordigers van de islam. Uit deze twee groepen zijn de aller grootste geleerden uit de tijd ontstaan. Denk aan ‘Annawawi, Ibn Hadjar Al Asqalani, Tabarani, Fahr Addien Arrazi, al Qurtobi, Ibn Kathier en heel veel. Als ik de lijst erbij haal van de geleerden van ahl Assoenah Al Asha’irah, dan zal dat een hele boek in beslag nemen. De antropomorfisten waren altijd een minderheid door de geschiedenis heen. Zij waren de voorgangers van de salafisten. Mohammed Ibn Abdul Wahhab nam de islam over van antropomorfische geleerden zoals Ibn Taymiyyah. Ibn Taymiyyah week in zijn tijd ook af van de Ash’arieten. Hij beschuldigde ze destijds van dwaling en zei zelfs in zijn beroemde verzamling ‘Madjmoe` Al Fatawa’ dat Ash’arieten de interseksuelen zijn van de Mu’tazilieten!. Besef wel dat Ibn Taymiyyah hier de Ash’arieten zwaar beledigt en van een vorm van kufr-pleging beschuldigt omdat ze – volgens hem – God’s eigenschappen geheel ontkennen (wat een typische khawaridj uitspraak is) en om die reden treden ze in de voetstappen van de ‘filosofen’ en de ‘mu`tazilieten’ zei hij.
Mohammed Ibn Abdul Wahhab nam niet de islam over van de soenntische geleerden, maar nam de interpretatie van de islam van Ibn Taymiyyah over. Deze laatste ging de mist in toen hij het monotheïsme (tawheed) op zijn manier interpreteerde die afweek van de definitie van de soennieten al-Asha’irah. Mohammed Ibn Abdul Wahhab was een eenling op het gebied van de islam dat zelfs zijn vader en broer hem hebben veroordeeld voor zijn ‘nieuwe islam’ en wilden niets met hem te maken hebben. Hij heeft in de naam van zijn nieuwe islam dankzij zijn overname van het monotheïsme van Ibn Taymiyyah, de meerderheid moslims verklaard als polytheïsten. Met behulp van Ibn Saud beging hij massaslachtingen in zowel Najd als in Hijaaz dankzij deze overtuiging. Na zijn dood deden zijn volgelingen precies hetzelfde. Hun islam was en is tot de dag van vandaag gebaseerd op de takfier-ideologie. Tot op heden geloven alle (met ‘alle’ bedoel ik ook echt ‘alle’) salafisten dat Mohammed Ibn Abdul Wahhab correct heeft gehandeld en dat het waar is dat moslims (soennieten) destijds polytheïsme pleegden. De jacht op sufi’s en moslims die intercessie deden bij hun vromen is in Saoedi-Arabië begon en we zien het nu ook door IS en Al Qaida voortgezet worden. Dat is de reden waarom ze alle mausoleums van geleerden en vromen vernielen. Dit gedrag is geheel niet soennitisch en komt alleen voor bij salafisten. Zowel Ash’arieten en Maturidieten die de overgrote meerderheid van de islam vertegenwoordigen, zijn tegen deze leer van de salafisten.
Een andere typische khawaridj gedrag van salafisten, is dat ze vergeleken met de soennieten, het meest fanatiek zijn. Ze integreren het minst in de samenleving en in alle moslimlanden zijn zij die in de naam van het geloof het opstandigst. Het jihadisme bijvoorbeeld is een zuiver salafistisch product. Zij gebruiken vandaag de dag de islam om in alles te dwarsliggen. Ze roepen bijvoorbeeld dat democratie haram is want het spreekt God’s Woorden tegen Die zegt dat ‘wie niet oordeelt met wat God heeft laten neerdalen, is een kafir.’ Dit is een typische khawarij uitspraak waarin ze zoals ik in het begin zei: de Koran gebruiken dat op de eerste instantie een kern van waarheid bevat, maar hun doel is om ermee dwaling te verkopen. De kracht van de kharidjieten is dat ze inspelen op de onwetendheid van hun volgers.
Als je de politieke ontwikkelingen van het salafisme bestudeert en volgt hoe het zich heeft verspreidt, zul je tot de conclusie komen dat het een groepering is die eigenlijk gefaald heeft in haar missie. Hoewel het salafisme nu overal en in bijna elk land te vinden is, zijn salafisten altijd een kleine minderheid gebleven. Hun verspreiding is ook niet te danken aan de methodiek van ‘da’wa’ waar de islam mee kwam, maar het werd verspreid door oliegeld uit Saoedi-Arabië en tot op heden trekken ze altijd dezelfde type mensen aan. Vooral jongeren die ‘rebels’ zijn en daarmee bedoel ik diegenen die zich niet thuis voelen in de samenleving en ook ontevreden zijn. Omdat het salafisme een zwart/witte manier van logica hanteert van: ‘je bent gelovig dan hoor je bij ons of je bent ongelovig, dan hoor je bij hen’, trekt deze filosofische uitgangspunt ook de zwart/wit-denkers onder de moslims en dus ook de ‘rebelse’ figuren uit de samenleving. Een rebelse moslim hoeft niet meteen te betekenen dat hij een jihadist wordt, maar in ieder geval een ‘dwarsligger’ van de samenleving en afwijkend van de mainstream moslims.
Een van khawaridj-eigenschappen zoals ik boven zei is dat ze zich concentreren op het slechte van iets al is het goede in overvloed. Indien je naar typische salafistische preken zou luisteren, dan zul je een hoop negativisme daaruit zien komen. Salafistische imams blinken uit in pessimistische preken. In plaats van moslims positief aan te spreken, laten ze bij een moslim altijd een gevoel achter dat hij slecht is. Dit heeft te maken met het karakter dat ze in niets goeds zien, maar alleen het slechte. Verwijting bij salafisten is hetzelfde als de beschuldigende vinger van Dhul Khowaysira toen hij ervan uit ging dat de profeet niet eerlijk was.
Wat kharidjieten typeert is altijd hun oppervlakkige interpretatie van de Koran waarmee ze ook makkelijk dwaling verkopen. Salafisten doen hetzelfde. Hun definitie van het monotheïsme die ze klakkeloos van Ibn Taymiyyah hebben overgenomen bevat een kern van waarheid die voor de leek moslim van de buitenkant heel aannemelijk lijkt, maar hun doel is om ermee ‘takfier’ te verspreiden. Alle takfier groeperingen sinds de komst van Mohammed Ibn Abdul Wahhab in het Midden-Oosten zijn salafistisch.
Het andere nadeel van hun oppervlakkige bestudering van de Koran is dat de khawaridj makkelijk antropmorfisch worden. Dat wil zeggen dat ze met gemak aan God een lichaam toekennen. Binnen het salafisme is dit een groot fundament. Ibn Taymiyyah was een antropmorfist en Mohammed Ibn Abdul Wahhab hetzelfde. Vandaag de dag geloven alle salafisten dat God ledematen heeft. Dat Hij omringd wordt, een richting (جهة) heeft, met ‘zijn lichaam’ op een troon zit en sterker nog: dat God de hemelen en de aarde met ‘Zijn twee handen’ heeft gecreëerd naar aanleiding van het vers:
“75 Hij zei: “O Iblies, wat verhindert jou je eerbiedig neer te buigen voor wat Ik eigenhandig geschapen heb?”
Ik wil niet in details treden, maar dit is even belangrijk: Omdat God hier zegt ‘wat Ik eigenhandig geschapen heb’, vinden de antropomorfisten dat God dus letterlijk twee handen heeft waarmee Hij mensen en schepselen heeft geschapen. De meerderheid geleerden en dat zijn de soennieten van Al Asha’irah en Al Maturidiyah, gebruiken bij de interpretatie van zulke verzen verplicht beeldspraak en metafoor. Zodoende wil God ermee zeggen dat Hij in Zijn Hoogst persoonlijkheid Iblis heeft geschapen, maar God gebruikt de taalgebruik van de Arabieren en dat is hetzelfde als je zegt: ‘Ik heb dat met mijn eigen zweet gemaakt’. Dat wil niet per se betekenen dat je echt gezweet hebt toen je iets maakte, maar je wilde enkel ermee zeggen dat jij het maakte met je eigen geld of eigen inzet zonder iemand’s hulp bijvoorbeeld.
Kortom: de meerderheid moslims zijn niet antropomorfisch, enkel salafisten zijn dat en daarom wijken ze ook af van het standaard soennisme.
Heel veel moslims hebben nauwelijks in de gaten hoe het salafisme afwijkend is van de mainstream islam van de soennieten. Dat komt omdat salafisten net als de khawaridj uit de tijd van Ali, ook moslims zijn en dus in hun gedrag veel van de islam voorkomt. Zoals ik in het begin zei, stonden ze bekend als recitators van de Koran. Wees eerlijk: wanneer je iemand ziet de Koran reciteren, dan zal je hem meteen associëren met goedheid en vroomheid. Dat is net het gene waarin salafisten uitblinken. Ze hechten veel waarde aan uiterlijk. Hoe je kleedt, je baard, de hoofddoek en daar komt ook nog bij hun snelle veroordeling van mensen die zich niet als hen kleden. Als je geen baard hebt dan ben je de klos, laat staan als een moslima geen hoofddoek draagt. Die is in hun ogen een zuster van de duivel.
In de komende dagen zal ik met God’s wil verder ingaan op het gedrag van de kharidjieten. Ik zal komen met overleveringen van de profeet waarin hij een hoop zaken voorspelde over de komst van een groep moslims waarop je jaloers zou zijn als je ze ziet de Koran reciteren, terwijl ze tegelijkertijd de onruststokers en de oorzaak zijn van verdeeldheid onder de moslims.