Hoe herken je een salafist?

Velen begrijpen ongeveer wat het salafisme betekent, namelijk een stroming binnen de moslimwereld die meent de islam te volgen op  de manier van de eerste drie generatie moslims sinds de komst van de Profeet Mohammed vrede zij met hem. Het salafisme is ontstaan in Saoedi-Arabië na de komst van Mohammed Ibn Abdul Wahhab die meende de moslims op te roepen om zogenaamd terug te keren naar de wortels van de islam. Sinds zijn komst en na zijn overlijden is de groepering salafisme ontstaan.

Sinds eind jaren tachtig heeft het salafisme haar intrede in Nederland gedaan. Door middel van financiering uit Saoedi-Arabië hebben de volgers ervan allerlei salafistische boeken vertaald naar het Nederlands die ze in enkele moskeeën en islamitische centra’s verspreid hebben.

Salafisten menen als enigen te zijn die de juiste manier van de islam volgen en wie buiten hun denkwijze de islam praktiseert is weliswaar nog een moslim, maar begeeft zich op het terrein van het gene wat verboden is (haram). Maar binnen het salafisme heb je ook andere groeperingen. Zo heb je ook de salafistische jihadisten, de islamisten, a-politieke salafisten etc.

Om niet al te veel in te gaan op de definitie, heb ik over het salafisme een heel duidelijke mening. Binnen die gedachtegoed (methodologie) worden de bronnen van de islam op de letter en vanuit de eerste indruk gevolgd. Het probleem met het salafisme is niet zo zeer dat ze de sunnah (Tradities van de profeet Mohammed) volgen en ook niet dat ze in de voeten willen treden van de volgers van de profeet. Het probleem zit vooral in de wijze hoe zij de islam uitleggen en interpreteren. Waar het probleem zit is hun methodologie van het uitleggen van de islam en hoe ze de boodschap verspreiden.  Het argument dat ze in de voetsporen treden van de volgers van de profeet vzmh, heeft weinig toegevoegde waarde aangezien vrijwel alle moslims (zelfs shi’ieten) denken te menen dat ze de waarheid in pacht hebben en ook in de voeten treden van de oprechte volgers van de profeet. Ze menen allemaal te weten hoe de echte islam in elkaar zit. Wat wel belangrijk is om te weten, is waaruit het salafisme van heden ten dage bestaat en wat haar rol is in de samenleving van zowel de moslimlanden als die van de westerse maatschappij.

Alvorens ik iets wil vertellen daarover wil ik eerst benadrukken dat salafisten niet allemaal hetzelfde zijn. Ook binnen het salafisme heb je verschillende soorten salafisten. De ene is gematigder en de ander radicaler et cetera, maar als je kijkt naar hoe zij de islam uitleggen en willen verspreiden, dan merk je toch wel een hoop nadelen die ongetwijfeld groter zijn dan de voordelen. Daarnaast moeten mensen niet schrikken dat ze zich snel salafistisch voelen als ze enkele elementen van het salafisme in zichzelf herkennen.

Een paar kenmerken die ik ga noemen die je vaak bij salafisten ziet kun je ook vinden bij moslims die niet per se salafistisch zijn. Als voorbeeld geef ik een lange baard. Niet iedere moslim die een baard heeft is een salafist, maar het is wel een feit dat iedere salafist wel een baard heeft. Daarom wanneer ik de kenmerken ga noemen, dan moet diegene die een paar van deze kenmerken in zichzelf herkent niet automatisch ervan uit gaan dat hij een salafist is. Wat wel een harde feit is, is indien je aan het eind van deze tekst het gevoel krijgt alsof er naar je verwezen wordt en daardoor erg beledigd voelt, dan mag je van mij gerust weten dat je waarschijnlijk salafist bent. Wie niet salafistisch is of diegenen die niet sterk door het salafisme beïnvloed is, zal zichzelf niet herkennen in wat ik allemaal vertel en zeker niet in de video die ik heb geplaatst of bij de foto’s die bij dit artikel horen.

Het vals dilemma van het salafisme

Wat we dienen te beseffen is dat dankzij hoe het salafisme in elkaar steekt en haar methodologie van de islam interpreteren, was het de oorzaak geweest van het ontstaan van allerlei verschillende problemen wereldwijd. Het is namelijk te danken aan het salafisme dat er daaruit veel extremisme en radicalisme is ontstaan. De vaak oppervlakkige wijze van het interpreteren van de Koran en de overleveringen van de profeet leidde tot het feit dat mensen die het salafisme aanhangen een vijandige houding nemen ten opzichte van alle niet-moslims die ze zonder onderscheiding makkelijk als ‘ongelovigen’ bestempelen. Daardoor helpen ze bij het idee van het ontstaan van de botsing tussen de ‘islamitische’ wereld en de ‘Westerse’ wereld. Wat de salafisten doen is hetzelfde wat Samuel Huntington in zijn beroemde boek Clash of Civilizations heeft gezegd. Namelijk dat het Westen in oorlog is met de ‘islamitische’ wereld en dus maar één van de twee zal het moeten winnen van de ander. Zijn theorie is een kwekerij van het ‘wij’ en ‘zij’ gevoel of terwijl: het zwart/wit (vals dilemma) denken.

Mentaliteit van de salafisten

Deze soort denkwijze (van Huntington) heeft deels als gevolg dat in het Westen ook extremisme bestaat die een vijandelijke houding naar de islam en moslims heeft genomen. Rechts extremisme zoals de PVV is daar een goed voorbeeld van. Extremisten hebben een denkwijze van een ‘wij’ en ‘zij’ mentaliteit. Net zoals Geert Wilders en zijn kliek denken dat moslims een gevaar zijn (zij), denkt hij dat westerlingen (niet-moslims/ ‘wij’) een einde moeten maken aan de ‘tsunami’ van de islam. Het ironische hieraan is dat uit het salafistische gedachtegoed heb je moslims die precies hetzelfde doen. Namelijk dat de wereld bestaat uit ‘moslims’ (gelovigen) en uit ‘ongelovigen’ (zij en wij). Ook beschouwen ze de ‘ongelovige’ landen als landen van oorlog (dar al-harb) en moslimlanden als landen van vrede (dar as-salaam). Salafisten die in een niet-moslimland wonen of die onder een regering leven die naar hun mening de sharia niet toepast als wetgeving zouden onder geen beding tijdens de verkiezingen gaan stemmen. Zij beschouwen elke regering die niet de ‘sharia’ toepast zoals zij het zien als een regering van kufr (ongeloof). Salafisten beschouwen democratie ook als ‘wet van de ongelovigen’. Ze erkennen een democratisch systeem niet en zouden ook niet gaan stemmen of samen willen werken met een democratische regering.

Test

Voor diegenen die dit lezen heb ik een mooie test: Mocht het zo zijn dat datgene wat ik zojuist heb gezegd jou aanspreekt, namelijk dat het ‘westen’ één geheel is wat onder de ‘ongelovigen’ valt en dat de islamitische wereld ook één apart geheel is wat dus betekent dat de twee werelden in oorlog zijn met elkaar, dan ben je wat mij betreft sterk beïnvloedt door de denkwijze van het salafisme.

Een andere manier om jezelf te testen of je een salafist bent of erdoor sterk beïnvloedt bent, bekijk de volgende video. Mochten die moslims je aanspreken, dat je vindt dat ze gelijk hebben en je denkt: ‘ik zou graag daar tussen willen staan en mee schreeuwen’, dan kan je jezelf rekenen als een rasechte salafist.

Extrinsieke kenmerken

Maar waar herken je het salafisme nog meer aan? Salafisten hechten veel waarde aan hoe ze zich kleden. Alleen wil ik nogmaals benadrukken dat het niet voor elk salafist geldt. Je hebt namelijk ook salafisten die gewoon spijkerbroeken dragen, maar qua denkwijze extremer zijn dan andere salafisten die zich wel zogenaamd ‘soennitisch’ kleden. Niet alles zit namelijk zo zwart/wit in elkaar. Salafisten dragen graag kleding die naar hun mening veel zou lijken op de wijze hoe de Profeet vzmh zich zou hebben gekleed. Zo zie je ze gauw met tulbanden en traditionele broeken lopen tot boven de enkel (gebaseerd op de overlevering van de zogeheten Isbal al-izar). Ze dragen een horloge op de rechterpols. Ze hebben een afkeer aan wat zij noemen ‘Westerse kledij’. Deze zaken beschouwen ze als prioriteiten in hun levenswijze.

Het salafisme leidt ook tot het nemen van een afstandelijke houding van haar aanhangers naar de ‘onglovigen’ toe. Ook scheren ze niet-moslims over één kam omdat ze volgens hen milla wahida (een pot nat) zijn en moslims ummah wahida (één gemeenschap) zijn. Naast hun kledingdracht en denkwijze, leidt deze mentaliteit tot het feit dat ze niet snel integreren en effectief participeren binnen een Westerse samenleving. Voor hen is het schudden van de hand van een vrouw uit den boze. Als je een salafsit vraagt of hij zou kiezen tussen zijn hele leven zijn lange baard behouden en werkloos blijven of dat hij wel zijn baard scheert en inruil daarvoor werk krijgt, dan zou hij zonder aarzeling voor het eerste kiezen. Nu wil ik wel even iets recht zetten, namelijk dat het in de praktijk natuurlijk niet zo gaat zoals in mijn genoemde voorbeeld, maar de essentie van mijn boodschap gaat over de denkwijze van de salafisten en hoe zij prioriteiten stellen die gebaseerd zijn op hun methodologie van het interpreteren van de islam.

Ook vanuit het salafisme voortvloeid de overtuiging dat een vrouw een niqab (gezichtssluier) of zelfs een burqa moet dragen. Ik hoef verder niet uit te leggen waarom dus ook vrouwen die deze gedachtegoed aanhangen zichzelf isoleren van de samenleving wat als gevolg heeft dat ze minder kunnen participeren.

Zoals ik eerder ook zei, is het een feit dat extremisme en radicalisme uit het salafisme voortvloeien. Vanwege die denkwijze is de uitgangspunt van de salafisten dat niet-moslims of ‘ongelovigen’ als vijanden beschouwd kunnen worden. Uit deze beweging ontstaan zwakke zieltjes die dan makkelijk overgaan tot de jihadistische salafisme. Daar kwamen figuren uit zoals Mohammed B., Samir A., Mohamed Merah (aanslagpleger van Toulouse) en nog veel meer andere jongeren zoals die van de Hofstadgroep. Behalve deze extremisten heb je ook salafisten die weliswaar niet zo ver gaan in hun gedrag, maar je merkt wel dat ze erg veel waarde hechten aan ‘jihad’ als strijd of dat ze meeleven met deze zojuist genoemde aanslagplegers en voor hen opkomen. Denk in dit geval aan Sharia4Belgium. Bij hen zijn jihadistische filmpjes erg populair en ze houden zich vooral (te) veel bezig met de situatie van moslims in de moslimwereld (wat er op zich niets mis mee is), dan met de situatie van moslims in het land waarin ze wonen (zoals hier in Nederland). Ze hechten ook veel waarde aan het idee dat de islam zal de wereld domineren en moslims de overwinning zullen claimen tegen de ongelovigen.

De andere kant van het salafisme is dat ze vrijwel altijd met vreemde fatwa’s komen. Onlangs heeft Abdul Aziz Ibn Abdullah Al Asheikh (de hoogste mufti van Saoedi-Arabië) uitgesproken dat je mag trouwen met minderjarigen van tien jaar oud. Vrouwen mogen tot op het heden in dat land niet stemmen en ook mogen ze geen auto’s rijden. Ook wordt er binnen die leer geleerd dat vrouwen slechts kennis moeten opdoen die zij nodig achten voor de opvoeding. Vrouwen mogen alleen uit noodzaak zich buitenshuis bevinden. Het liefst regelt de man alles voor haar.

In het begin heb je het woord wahabisme voorbij zien komen. Dat is een stroming die nog een stap verder gaat. Het is zo goed als hetzelfde als het salafisme, maar verschilt in een aantal zaken. Deze stroming is vooral sterk aanwezig in Saoedi-Arabië die is ontstaan door de stichter: Mohammed ibn Abdul Wahhab, maar die al vanaf het begin een houding heeft genomen waarin aan wahabisten te danken is dat de huidige monarchie van dat land haar macht heeft kunnen behouden. Alhoewel wahabisten er niet tegen kunnen dat ze wahabisten genoemd worden, toch is dat aan henzelf te danken dat ze zo genoemd worden. Dat is omdat de methodologie en ideeën van Mohammed Ibn Abdul Wahhab voor hen als basis gelden voor hun denkwijze. Wahabisten hebben de Saoedische monarchie aan de macht geholpen en altijd zij aan zij samengewerkt en elkaar tot op heden gesteund. Behalve het feit dat de Wahabisten de Saoedische monarchie geholpen hebben om aan de macht te blijven, hebben zij ook ermee ingestemd om in de eerste tientallen jaren van de vorige eeuw samen te werken met de Engelsen die destijds de imperialisten waren in zowel Palestina als in andere Arabische landen.

Ik heb de wahabisten genoemd om een belangrijk aspect van die groepering te noemen. Geleerden van deze stroming uit zowel het verleden als in het heden, komen met fatwa’s dat moslims niet mogen demonstreren of niet in opstand mogen komen tegen de heerser. Vanuit het wahabisme zijn er fatwa’s ontstaan die zeggen dat het geld van ‘ongelovigen’ mag als ghaniema (oorlogsbuit) beschouwd worden en dus van hen zou je mogen stelen of hun geld afpakken en dergelijk (Al Qaida hanteert deze interpretatie). Ik kan een hele waslijst aan bizarre fatwa’s noemen die van deze groepering vandaan komen, zoals het haram vinden om te voetballen, dat het haram is om bloemen te geven en dat het zeggen van: ‘sadaqa-llahu al-`adiem’ na het afsluiten van de recitatie van de Koran is een bid`a (verzinsel), het verbieden van de tekenfilms Mickey Mouse of het verbieden van Barbiepoppen. Ook hebben wahabisten jarenlang vol gehouden dat zelfs het maken van foto’s haram is naar aanleiding van overleveringen waarin de term suwar voorkomt die ze uitgelegd hebben als ‘foto’s’. Gelukkig zijn er veel salafisten die de afgelopen tien jaar hun mening daarin bijesteld hebben, maar het was wel heel populair dat je geen foto’s mocht maken behalve foto’s van de natuur of van een niet levende wezen. Er zijn meer vreemde fatwa’s die van salafisten afkomstig zijn, maar ik wil het hierbij laten.

Wat ook kenmerkend is aan salafisten is dat uit die groep zijn er mensen die de Taliban verheerlijken en hen beschouwen als voorbeeldige moslims die de islam volgen zoals het hoort.  Bahalve Al Qaida spreken ze ook hun steun uit voor de strijders van Al-Shabaab uit Somalië. Nu heb ik het niet over de strijd tegen de Amerikanen, maar over de mentaliteit van de Taliban en de zojuist genoemde groeperingen. Want strijden tegen je vijand vind je in principe in alle moslimlanden die in een conflict zijn geraakt. In Libië heeft het Libische volk geen Taliban mentaliteit, maar ze vochten wel tot het einde tegen de dictator Gaddafi. In Syrië gebeurt precies hetzelfde. Het Vrije Syrische Leger wil niets te maken hebben met Al Qaida, maar toch strijden ze tegen het regime van Al-Assad. Hamas in Palestina is ook niet salafistisch, maar toch voert de militaire tak de strijd aan tegen Israël.

Ook waar salafisten zich veel mee bezig houden is de droom van een ‘sharia’staat/ kalifaat. In hun retoriek willen ze graag een sharia-land verwezenlijken en hechten veel belang aan het idee dat moslims er alleen in zullen slagen als ze een kalifaat hebben. Let wel: niet iedereen die over een kalifaat denkt of praat is een salafist. Aanhangers van Hizb-u-tahrir streven ook naar een kalifaat, maar zij zijn niet altijd salafistisch.

Dit zijn tot nu toe een paar voorbeelden om een beeld te geven over het salafisme. Naar mijn gevoel ben ik niet eens te breed op in gegaan. Wel vind ik het belangrijk dat moslims moeten weten wat salafisme en wahabisme is en vooral wil ik benadrukken dat de nadelen van het salafisme groter zijn dan de voordelen. Overigens is het zo dat als je één of een paar elementen herkent van het salafisme in je, wil dat nog niet zeggen dat je een salafist bent.

Salafisme in Nederland

Het salafisme is in Nederland ontstaan doordat de tweede generatie jongeren zelf naar de islam moesten gaan zoeken. Een grote groep van de eerste generatie ouders waren niet bepaald geleerd. Daar komt ook nog eens het veel voorkomende analfabetisme. Ze waren niet erin geslaagd een correcte islamitische bewustwording aan hun kinderen mee te kunnen geven. Dat heeft geleidt dat deze kinderen opgegroeid zijn zonder een sterk identiteit. Veel jongeren zijn daardoor opgegroeid met het gevoel dat ze naar iets moeten zoeken wat hen gelukkig maakt. Deze jongeren zochten hun heil deels in het geloof met of zonder criminele verleden. Allemaal niets mis mee, maar het grote nadeel is dat een kleine minderheid salafisten die de ‘islam’ van Saoedi-Arabië overgenomen hebben, hebben literatuur en boekjes verspreid over het salafisme en wahabisme in Nederland. Die vorm van islam werd klakkeloos door de andere zoekende jongeren overgenomen omdat ze niet beter wisten, maar ook vooral omdat ze geen alternatief hadden. Als je iemand die geen verstand heeft van het geloof kennis laat maken met de islam, dan hoef je maar wat verzen uit de Koran te reciteren en is hij makkelijk overgehaald. Omdat er uit de Koran en ahadieth (overleveringen van de profeet) wordt gereciteerd, nemen de jongeren de tekst klakkeloos over zoals het staat en gaan dan ervan uit dat dat de (enige) ‘waarheid’ is. Alles wat een salafist die jongere wijs heeft gemaakt, was de ‘waarheid’. Een goed voorbeeld van snelle hersenspoeling zijn de zogeheten takfiri’s. Dat is een groep moslims die snel neigen om anderen als ongelovigen te verklaren. Deze golf van moslims bestaat al heel lang. Je zult merken dat iemand snel een takfiri wordt in de beginfase van het ontdekken van de islam. Gelukkig zijn er veel die achteraf na het vergaren van meer kennis, terug hebben gekrabbeld en beseften dat takfier een foute instelling is.

Definities

De term salafisme dient niet verwart te worden met de term ‘assalaf’. Beide termen hebben twee verschillende betekenissen. ‘Salafisme’ met het suffix ‘-isme’ betekent een groepering die Mohammed Ibn Abdul Wahhab volgt en die zijn methode van het interpreteren van de islam volgen. De term ‘assalaf’ (assalih): betekent: de (vrome) voorgangers. Net zoals er een verschil is tussen het ‘jihadisme’ (van ‘jihadisten’) en de term ‘al-jihad’. ‘Jihadisme’ betekent een ideologie van een moslimgroepering die het plegen van de militaristische strijd als prioriteit stelt om zijn doel te bereiken, maar ook dat ze het beschouwen als hun methode om de islam te verspreiden. Dit geldt ook voor de termen ‘islamist’ die een andere betekenis heeft dan ‘moslim’. Of de term ‘islamisme’. Die is niet hetzelfde als ‘islam’. Islam is het geloof in het algemeen die alle moslims volgen. ‘Islamisme’ is meer een ‘politieke islam’. Dat houdt in dat islamisten zich vooral bezig houden met het laten integreren van hun interpretatie van de islam met de politiek.

Hiermee wil ik dus duidelijk maken dat kritiek op het salafisme geenszins kritiek is op de vrome voorgangers. Je kan namelijk prima respect hebben voor de vrome voorgangers en diegenen waarvan je vindt op het goede pad waren beschouwen als voorbeeldfunctie en dus in hun voetsporen treden, maar dat je tegelijkertijd het salafisme van Muhammed Ibn Abdul Wahhab kunt afwijzen.

Badr Youyou

Lees ook:

Waar komt het wahabisme vandaan?

Wat hebben de Rothschilds, Israël en het Wahabisme met elkaar te maken?

Een extremist is als een kat in het nauw die rare sprongen maakt

Waar komt extremisme of radicalisme vandaan? Een nieuw perspectief

Het werd tijd voor de islam van de middenweg

De islamitische utopie

Aan dit kan ik me heel erg storen

Een variant van de islam waar ik maar niet aan kan wennen